عایق بندی ساختمانی چیست؟

عایق بندی ساختمانی چیست؟ چرا باید عایق بندی کنیم؟ چه نوع عایقی انتخاب کنیم؟ امروزه که بحث صرفه‌جویی در انرژی داغ است، عایق‌کاری یا عایق بندی ساختمان‌ها جهت حفظ محیط زیست و آسودگی بیشتر، از واجبات است. انواع عایق‌های ساختمانی کدامند و چه تاثیری دارند
در سال‎های اخیر با رشد صنعت ساختمان‌سازی و روند رو به رشد سوخت‌های فسیلی، صرفه‌جویی در مصرف منابع انرژی اهمیت زیادی پیدا کرده است. یکی از راه‌های صرفه‌جویی و کاهش هدررفت انرژی در ساختمان یا آپارتمان‌ها، عایق بندی یا عایق کاری آن‌هاست.

عایق‌ها به طور کلی از نظر کاربرد، جنس، فرم و عملکرد به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. اما مهم‌ترین انواع عایق‌ها از نظر کاربرد در ساختمان‌سازی، عایق‌های صوتی، حرارتی و رطوبتی هستند، که در این مقاله به توضیح هرکدام و مزایا و معایب آن‌ها می‌پردازیم.

عایق بندی ساختمانی چیست؟
هر چیزی که مانع عبور جرم و انرژی شود، عایق می‌گویند. عایق‌ها موادی هستند که به صورت پوشش روی سقف، کف و دیوارهای ساختمان به کار می‌روند. عایق‌های ساختمانی استفاده‌های متفاوتی دارند. بعضی از آن‌ها برای جلوگیری از رد و بدل شدن حرارت یا سرما در ساختمان به کار می‌روند. عایق‌های رطوبتی برای جلوگیری از ورود و خروج آب و رطوبت و عایق‌های صوتی برای کنترل صدا و کاهش آلودگی صوتی در ساختمان، استفاده می‌شوند.
انواع عایق به اشکال مختلف صفحه‌ای، تخته‌ای، آجری، ورقه ای و نواری در بازار وجود دارند.

چرا باید عایق بندی کنیم؟
نقش‌ مهم عایق در ساختمان را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

کاهش اتلاف انرژی
کاهش آلودگی صوتی
حفاظت از ساختمان در برابر آتش سوزی
افزایش دوام سازه
ایجاد آسایش گرمایشی و سرمایشی برای ساکنین
قوانین مربوط به عایق بندی یا عایق کاری ساختمان:
بحث عایق کاری یا عایق بندی ساختمان جهت صرفه‌جویی در انرژی و حفظ محیط زیست، سال‌هاست که در بسیاری از کشورها به صورت جدی اجرا و پیگیری می‌شود. در ایران “مقررات مربوط به انرژی و صرفه‌جویی” مطابق با مقررات ملی ساختمان، از سال 1381 اجباری شد. بر اساس این مقررات مقاومت حرارتی اجزای بیرونی ساختمان نباید از یک حد معین پایین‌تر باشد.

مبحث نوزدهم این مقررات که مربوط به صرفه‌جویی در مصرف انرژی است، از این قرار است: “ساختمان‌ها باید در عین اقتصادی بودن ساخت، به صورتی طراحی شوند که مصرف انرژی در آنها کاهش یابد. تدابیری که برای کاهش مصرف‌ انرژی در ساختمان‌ها
به کار گرفته می‌شوند، اگرچه عموماً در زمان اجرا موجب افزایش هزینه ساخت می‌گردند، اما به میزان قابل ملاحظه‌ای هزینه مصرف انرژی را‌کاهش می‌دهند. به نحوی که ظرف چند سال اولیه بهره‌برداری از ساختمان، هزینه اضافی مصرفی برای ساخت را جبران نموده و پس از آن مطلقاً به نفع بهره‌بردار‌خواهد بود.”

منظور از اجزای بیرونی ساختمان، ديوارها و سقف‌هايی است كه از يک طرف با محيط داخل ساختمان و از طرف ديگر با هوای آزاد در تماسند. بقيه ديوارها يا سقف‌های داخل ساختمان شامل این مقررات نمی‌شوند. تعيين حد مجاز مقاومت حرارتی اجزای بیرونی، به این صورت است که ساختمان‌ها را به چهار گروه تقسيم مي‌كنند. اين دسته‌بندی بر اساس موقعيت جغرافيایی، نوع كاربری، اندازه شهری كه ساختمان در آن قرار دارد و زيربنای ساختمان انجام مي‌گيرد. سپس ميزان عایق مورد نياز در هريك از اين گروه‌های چهارگانه تعيين مي‌شود. رعايت اين حداقل‌ها در ساختمان‌هايي كه در مناطق شهری ساخته مي‌شوند الزاميست و گواهی پایان کار ساختمان توسط شهرداری، تنها در صورت رعایت این موارد، صادر می‌شود. بنابراین در ساختن آپارتمان یا خانه حتما به این موارد توجه کنید.

و اما سوال مهم: چه نوع عایقی انتخاب کنیم؟
عوامل موثر بر نوع و میزان عایق مورد استفاده در ساختمان‌ها به شرح زیر است:

-هدایت حرارتی

-حساسیت به رطوبت

-میزان مقاومت در برابر فشار

-سهولت نصب

-دوام

-سهولت تعویض

-اثربخشی

-اشتعال‌پذیری

-سمیت

-مقاومت در برابر قارچ و میکروب

علاوه بر موارد بالا، انتخاب نوع عایق حرارتی به دمای محیط، ایمنی، شرایط محیطی و قیمت آن بستگی دارد. توجه داشته باشید که ضخامت عایق باید به گونه‌ای انتخاب شود که از نظر اقتصادی بهینه باشد، یعنی با حداقل ضخامت عایق از هدر رفتن انرژی جلوگیری شود .